Цаткынын кайдымы выргем

Перви ик мары шӹргышкы йӓн паштек каштеш ылын.

Икӓна тӹды шӹргышкы кеа, изимицаэш сыкыржым пиштен кода. Шкежы кечы мычкы шӹргышты каштеш, каштеш, нимат кычен ак керд. Вадеш мӹнгешок изимицашкы амалаш кеа. Миэн шагалеш изимицажы докы, анжа — цаткын тӹшак пырен шӹнзын дӓ марын сыкыржым качкеш. Мары пичалжы доно лӱэн колта.

Цаткын, лӱдын, тӹргештен вазеш, изимица гӹц лӓктын кеа. Тӹды, саслен-саслен, шӹргышкы кыргыжеш. Мары изимицашкыжы пыра, лӱдын-лӱдынок, ик йыдвашт амала. Сотеммыкы кӹньылешат, анжа — изимицаштат, тӱнат вӹр йоген. Тӹды ти вӹр киша доно кеа. Кеа, кеа, цаткыным моэш. Тӹды ик кӓшка вӹлан вазын дӓ колен. Мары миа, цаткынын выргемжым кыдашеш, токыжы намал кеа. Токыжы пырымы анзыц цаткынын выргемжым чиэн шӹнда. Тоныжы иктат юкымат ак лыкеп: тидым ужын ак кердеп. Мары кайдымы лин. Bapa мары пӧрт гӹц лӓктеш, цаткынын выргемжым куды анзылан сӓкалта. Тӹшакенок вӓтыжы, рвезывлӓшты саслаш тӹнгалыт:

— Кудына кышкы вара кен? Кудына кыш кен?

Кудет нӹнын сӹнзаэш кайдымы лин шӹнзын. Марыжы куды анзыцын цаткынын выргемжым нӓлеш — куды каяш тӹнгалеш, мары ак кай.

Мары цаткынын выргемжым шуа, сӹнзаэш кайшы лиэш. Тӹды вӓтыжылан вара келеса:

— Тиды вет келтымаш выргем! Седындон тӓмдан сӹнзаэш ак кай.

Вара марет цаткынын выргемжым пазарышкы чиэн кеа. Тӹдым тӹшты иктат ак ужеп, шкежы цила ужеш. Тӹды паянвлӓн товарыштым, ма кералым, пога: хӓдырым, оксам, молым. Bapa халаштыш купецвлӓн пайдаштым шолыштеш. Тенге нӹны пиш когон паен шӹнзыт.

Икӓна нӹны докы ик пашкуды вӓты миа. Марыжы уке ылынат, вӓтыжым ядышташ тӹнгалеш:

— Тӓ кыце вара тенге когон паен шӹцда?

— Тенгеок, ровотаен-ровотаен паенна, — манеш вӓтыжы.

Пашкуды вӓтет попа:

— Ровотаенок, тенге паяш ак ли.

Вара вӓтыжы тырхен ак керд, цила пашкуды вӓтылан келесен пуа:

— Мӓ келтымаш выргемым моннаат вет, паенна,— манеш.

Пашкуды вӓтет попа:

— Мӓланнаат келтымаш выргемдажым изишеш пуэмада, икта кок пазарыш кен толына.

— Марем гӹц пасна ам пу, вырсаш тӹнгалеш, — манеш вӓты.

— Марет ак уж вет! Мӹнь йӹлерак мӹнгешок кандем, — манеш пашкуды.

Вӓтет келтымаш выргемым пашкуды вӓтылан кычыктен колта.

Пашкуды вӓтат шолышт-шолышт паен шӹнзеш: келтымаш выргемет палша.

Вара пашкуды вӓтет келтымаш выргемым мӹнгеш ак пу лин шӹнзеш.

Выргемым мошы марын томажым цаткынвлӓ цишти йылатен колтат, нимажат ак код. Пашкудыжы пиш когон пая.