ВУЙДЫМЫ МАРЫ

Ик солашты ӹлат ылын вӓты дон мары. Нӹны пиш яжон ӹленыт. Икыжак-иктыштын шамакым колыштыныт. Йӓлланат соок пурым ӹшташ цаценыт. Колышы родньыкышты лӹмеш соок мелнам кӱэштыныт, икон анзылан лампадым чӱктеныт, йымын пушӓнгы докы соок ыдылаш каштыныт.

Келтымаш, тидым ужын, соок тумаен, кыце ти мары дон вӓтын ӹлымашыштым пыжгаяш. Кым и путая, кым иштат ӹлымашыштым пыжгаен ак керд. Вара вес келтымаш толын. Тӹдыжы акшак ылын, цила семынь мары дон вӓтын ӹлымашыштым пыжгаяш цаца, нигыцеат ак керд.

Вара акшак келтымаш ужеш, пашкуды вӓты шкетшок ылеш. Тӹдын ӹлымашыжы куштылгок агыл. Вот икӓна акшак келтымашет ти пашкуды вӓтым вӓшлин шагалеш дӓ тӹдылан попа:

— Тӹнь пашкуды вӓтет дон марыжым шӹдештарен кердат гӹнь, мӹнь тӹлат шукы оксам пуэм!

Пашкуды вӓтет акшак келтымашлан попа:

— Мӹнь кӹзыток нӹным шӹдештарен кердам!

— Келтымаш вӓтылан оксам кычыкта дӓ шӱда:

— Ке кӹзыток! Шӹдештары нӹным!

— Вӓты лӓктешат, яжон ӹлышы вӓты докы пыра. Тӹды тоныжы шкетшок ылын.

— Мӹнь тӹлат, ик шаям келесем! — пашкудет попа.

— Келесема ӹне, — манеш яжон ӹлышы вӓтет.

— Шӹдештараш толшы пашкуды вӓтет тӹнгалеш:

— Шудылан кешы марет тагачы пиш когон шӹдешкышы толеш. Толмыкыжы, шудымат ак йӓстары, тавар донок пӧртышкы пыра, тӹньым роалеш.

Вӓтыжы ак ӹняны дӓ попа:

— Малын вара мӹньжым роалеш? Мӓ пурынок ӹленаш!

— Ужат толмыкыжы! — манеш мутьышы вӓтет дӓ лӓктын кеа.

— Келтымашлан выжалалтшы вӓтет ӹнде шуды кандышывлӓ ваштареш кыргыжеш. Нӹным вӓшлиэш дӓ яжон ӹлышы марыланет мутьышы вӓтет манеш:

— Мӹнь тӹланет ик шаям келесынем!

— Шайышт! — манеш мары.

— Токет мимыкет, вӓтет тӹньым пуштеш. Толмыкет, тӧрӧк пӧртышкет пыры! Таваретым кид гӹц ит шу! Тавар доно вӓтетым роал поспеет гӹнь, ӹлен кодат. Мимыкет, вӓтет тӧрӧк пӧртышкы пыра дӓ саслаш тӹнгалеш! — манеш мутьышы пашкудет.

Тӹшакен мары ваштыл колта:

— Мӹньын вӓты нигынамат ак шӹдешкы!

— Мимыкет ужат, мам вӓтет ӹшта! — попа пашкуды.

— Марыжы токыжы толеш. Имним ак туары, возымат ак йӓстары. Таварым нӓлешат, пӧртышкы пыра. Вӓтыжат паштекшы мӓгырен пыра. Тӹды, тавар доно пырьшы марыжым ужын, когон лӱдын саслаш тӹнгалеш.

— Марем, ма линат вара? Малын шӹдешкенат? — манеш.

Марыжы мутьышы вӓтын шамакшым ӓшындарен колта дӓ шкедурешыжы тумая: «Мӹнь ам роал гӹнь, тӹды мӹньым пуштеш».

Тенге яратымы вӓтыжым роал колта, пуштын пишта.

Вӓтым пуштшы марым кыченыт дӓ Сибирьыш колтеныт. Тӹшты тӹ мары шӱн ямын.

Тенге вуйдымы марын пуры семняжы пӹта, ямеш. Нӹнын родыштат кодде. Пӧрт вӓрешыштат нуж кушкын шагалын.

Ти мутьыш вӓты докы ӹнде акшак келтымашет толеш дӓ ядеш:

— Курым яжон дӓ пурын ӹлышы мары дон вӓтым кыце тӹнь тенге йӹле мутен пуштын кердыц? Мӓ, келтымашвлӓ, шӹм и тидым ӹшташ цацышна гӹнят, шӹна керд. Тӹньы лу шамак донок мутен пӹтарышыц? — манын ядеш.

Шкежы акшак келтымашет ти вӓты лишкы миашат лӱдеш. Пуры эдемвлӓм пуштын кердшылан оксамат панды мычкы веле кычыкта.