Кыце мары ӹдырамаш пӓшам ыштен

Ик солашты мары дон вӓтыжы со соредалыныт. Мӓрыжы вӓтыжым такешок вырса:

— Тӹнь нимат ат ӹшты!

Вӓтыжы тӹнам ак цӹты:

— Тӹнь вот нимат ат ӹшты! Мӹньын ӹштымы пӓшаэм ак кай. Тӹнь мӹньын пӓшаэм нигынамат ӹштен aт пӹтары, — манеш.

Марыжы ак цӓкны:

— Мӹнь тӹньын пӓшаэтым цила ӹштен кердам! Тӹнь иргодым шӹргышкы мӹнь вӓрешем пулан ке, а мӹнь тоныш пӓшам ӹштем!

Вӓтыжы тӹ манмешыжы марыжылан келеса:

— Мӹнь пулан кеем! Тӹнь толькы цила пӓшам тонна ӹшты! Камакам олты, ышкалым шыпшыл, цӹвигывлӓм пукшы, ӓзам анжы, патылым шӹш, ӱм вазыкты, тывыртышӹм шӹры!

Ирок вӓтыжы марыжым кӹньылта дӓ попа:

— Мӹньы шӹргышкы кеем, тӹнь ышкалетым шыпшыл дӓ кытӧшкы колты!

Вӓтыжы шӹргышкы пулан лӓктын кеа. Мары ышкалжым йӓл годым колтен ак шокты, седындон нырышкы кӹтӧ паштек поктен кеа. Тӹ нӱжвец кечат кӱшкы кузен кеа. Камакам олташ келеш. Мары камакам олта — камакажы ак йылы, пужы ӹлыкшы. Маняры пижыкташ цаца, тылжы йӧра веле. Мары шудалаш тӹнгалеш. Ӓзажы мӓгыра, цӹвигывлӓжат кыргыжталыт, качнешты.

Нӹны пӧртышкы пырат, саслат. Мары керемым нӓлешат цӹвигывлӓм цилаштым иквӓреш ялштен пишта. Шипкашкы анжалеш — ӓзажы шапиквлӓм нӧртен, лявӹртен шӹнденат, мӓгыра. Мары тӹшкы-тишкы кыргыжталаш тӹнгалеш: патылжымат кӱтымышкы оптал колта, тывыртышге-ӱге иквӓреш ӹшташ тумаен, тама. Тиды годым кудывичышты юквлӓ шактен колтат. Анжалеш — цӹвигывлӓжым вӓраш цилаштым намал кеа, керем доно ялштым хӓлаок. Таварым нӓлешат, мары цӹвигывлӓ паштек кыргыжеш. Таваржым вӓраш вӹкы шуэн колта, тӹдыжы пушӓнгы вуеш лакемеш.

Цывигывлӓжым таки поктен ак шо. Пӧртышкыжы пыра — тывыртышыжым, патылжым сасна качкын колтен. Камакажат йӧрен кен.

Ти вереман вӓтыжы шӹргы гӹц пу доно толын шагалеш.

— Ма вара пӧртетшы ӱшты? Камакаэтшым олтыделат гыце? — вӓтыжы ядеш.

— Олтенам, дӓ ак йылы. Тагачы нерад линам торан кодмем доно! Шӹргышкы кеет, тӹшты ик пӓша веле. Тишты ӓзамат пукшыделам, шапикшымат вашталтыделам, шкеат качделам. Цӹвигывлӓэмат вӓраш намал кеш, тывыртышымат, патылымат сасна качкын лӓкты. Камака олташ кукшы пум роаш таваремат уке, пушӓнгы вуйышкы шуэн колтенам. Тӹшкы кузашыжат ак ли. Ӹнде нигынамат торан ам код. Йӓлланат торан кодаш ам шӱды. Ӹдырамаш пӓша пиш шукы, пӱэргы пӓша икты веле. Мӹнь кодынамат, убиткам веле ӹштенам. Лу тӓнгааш цӹвигым вӓрашлан намалтен колтышым, луцкы тӓнгааш тывыртыш дон патылым сасналан пукшен колтышым, — манеш марыжы.

Тӹмыкы марыжы нигынамат тоныш пӓшам ӹшташ кодде. Вӓтыжын шамакым пиш колышташ тӹнгалын, тоны тӹдылан соок палшен. Коктын пурын, яжон ӹлаш тӹнгалыныт. Марыжы ӧрканымы годым перви оксаштат со уке ылын. Ӹнде оксаштат улы.