Тылык ӹдыр дӓ вараш ӓван ӹдыр

Ӹленыт мары дон вӓты. Нӹнын Насташка лӹман ӹдырышты ылын. Икманяр веремашты Насташкан ӓважы колен кеа. Ӓтяжы вес вӓтым нӓлеш. Тӹдынат ӹдыржы ылын. Вараш вӓтет Насташкам пӹтариш кечы гӹцок яратыде. Тагыцеат Насташкам шаягаремжы гӹц шырал колташ цаца, тӹдылан веле соок пӓшам ӹштыкта, изиш мадылдалашат ак колты. Шке ӹдыржы сола мычкы мадын веле каштеш.

Икӓна вараш вӓтет марыжылан Насташкам шӹргы лошкы нӓнген кодаш шӱда. Ӓтяжы, юк лыкдеок, ӹдыржым виден кеа дӓ Шӹргы корнеш шагалтен кода.

Насташка корны мычкы кеа, кеа, ик сӓранышты шӹнзышы пӧрт докы миэн шоэш. Ӹдыр тӹшты ӹлаш тӹнгалеш. Тӹды пӧртым мышкын, тӹвылаен шӹнда, вара качкаш шӹрашым шолта. Качкын шӹнзымыжы годым каля кыдал лӓктеш дӓ ядеш:

— Насташка, Насташка, ик савала шӹрашетым пу.

Насташка калялан качкашыжы шӹрашым оптен пуа.

Ти вереман пӧртын хозажы — мӧска пырен шагалеш.

— О-о-о! Мӹньын пӧртыштем хына улыш! Цила тӹвылаен шӹндымы! Ӓнят, мӹлам качкашат иктамам йӓмдыленат? — манеш.

— Шӹрашым шолтенам, шӹц! —манеш Насташка.

Мӧсха стӧл лошкы шӹнзеш дӓ шӹрашым теммешкы качкеш.

Качкын лӓкмыкышты, мӧскаэт Насташкам шӹлмыла мадаш ядеш.

— Тӹнь мӹнь гӹцем шӹл, — манеш. — Мӹнь кӹчалшы лиам.

Насташкалан шӱэшыжы тӹды изи йӹнгылым чиктен пуа, шке сӹнзажым савыц доно ялштен шӹнда. Вара ӹдырым поктылаш тӹнгалеш. Насташка когон лӱдын, ӧрт кемешкы кыргыжталеш. Йӹнгыл юк гӹц мӧскаэт пӓла, кышты тӹды ылеш. Теве-теве Насташкам мӧска роалта...

Ти вереман камака лӹвец каля кыдал лӓктеш дӓ Насташка гӹц йӹнгылжым нӓлеш.

— Тӹнь мӹньым пукшышыц, ӹнде мӹнят тӹлат палшем, — манеш.

Каляэт йӹнгылым нӓлешат, ик лык гӹц вес лыкышкы кыдалыштеш. Насташка мӧска гӹц стӧл лӹвакы шӹлын шӹнзеш. Мӧскажы йӹнгылан каля паштек кыргыжталеш, кыргыжталеш, моч гӹц кеа, нигыцеат Насташкам кычен ак керд. Вара мӧска попа:

— Яра! Тӹнь мӹньым сӹнгышыц! Кычем гӹнь, качкам ыльы! — манеш.

Мӧскаэт пӓшам яжон ӹштымыжылан, пукшен мыштымыжылан дӓ шӹлынат мыштымыжылан Насташкалан шим, шӧртньым пуа. Тӹды пиш паян лиэш.

Вараш вӓты марыжым шӹргышкы ӹдыржын лувлӓжым погаш колта. Ӓтяжы мӧскан пӧртыш миэн шагалеш — ӹдыржы живой, тӧрланен веле шӹнзын. Тидат чӹды. Ӹдыржы эче паен шӹнзын. Ӓтяжы ӹдыржым токыжы нӓнгеа. Токышты лишеммы годым пишты капка лӹвец опталтен колта:

— Ам! Ам! Ямаш кешы паен толеш! Ямаш кешы паен толеш!

— Мам ородыланет? — манеш вараш вӓты дӓ пим чымал шуа. Вара анжал колта — лачокат колаш колтымы ӹдырет паен толеш.

— Мӹньын ӹдыремат шӹргышкы паяш нӓнге! — манеш вараш вӓты марыжылан.

Марыжы вараш вӓтын ӹдырым шӹргыш мӧска пӧрт докы нӓнген кода.

Ӹдырет мӧска пӧртышты ӹлаш тӹнгалеш. Тӹдат шӹрашым шолта дӓ качкаш шӹнзеш. Ти вереман камака лӹвец каля кыдал лӓктеш дӓ ӹдыр гӹц качкаш ядеш:

— Ик савала шӹрашым мӹлам пу, — манеш.

Ӹдыр калям чымал веле колта.

Вара мӧска пырен шагалеш. Шӹрашым качкылдалешат, шӹлмыла мадаш ядеш. Ӹдырлан йӹнгылым сӓка дӓ шӹлаш шӱда. Шкежы тӹдым поктылаш тӹнгалеш. Каля камака лӹвалны шӹнза дӓ выча, ма ӹнде лиэш. Мӧскаэт поктылеш, поктылеш, вараш вӓтын ӹдыржым йӹле кӹчал моэш дӓ качкын колта.

Икманяр жеп эртымыкы, вараш вӓтет марыжым шӹргышкы ӹдыржым кандаш поктыл колта. Шкежы ӹдыржы толмашеш меленам кӱэшташ тӹнгалеш.

Марыжы шӹргы пӧртыш миа, тӹшты вараш вӓтын ӹдыржын лувлӓжым веле моэш. Лувлӓм кырышышкы оптаат, токыжы канда.

— Ам! Ам! Паяш кешы ямын толеш! — капка лӹвецын пишты опташ тӹнгалеш.

— Мам аккелым оптен шӹнзет? Паен толеш, ман! — сӹгырал колта вараш вӓты дӓ пим ялжы гӹц кычаат, пичы гач шуэн колта.

Вара вараш вӓты анжал колта — марыжы кырышеш ӹдыржын лувлӓжым веле канда.

Ямак ымбак, мӹнь тембак.